De Russische economie staat op het punt stil te vallen. Dat zal ook de middelen die president Vladimir Poetin heeft om de oorlog tegen Oekraïne te financieren raken, zo stelt de Zweedse econoom Anders Åslund. De Russische economie wordt volgens hem harder getroffen door westerse sancties dan sommigen denken.

Hoewel Poetin de impact van westerse sancties heeft gebagatelliseerd, schat Åslund dat sancties elk jaar tot wel 3 procent van het Russische economie kunnen afschaven. Het nationaal inkomen van Rusland lag in 2023 op 1.880 miljard dollar. Dus 3 procent daarvan is ruim 55 miljard dollar.

“Ondanks wat het Kremlin ons graag doet geloven, werk de tijd niet in het voordeel van Rusland”, schrijft Åslund deze week in een opiniestuk voor Project Syndicate. “Ik schat dat het huidige sanctieregime jaarlijks 2 procent tot 3 procent van het nationaal inkomen afhaalt in Rusland, waardoor de economie bijna stagneert. Bovendien zal de situatie alleen maar verslechteren voor Poetin. Misschien zal het zelfs zijn agressieve campagne tegen Oekraïne belemmeren.”

Technisch gezien groeide de economie van Rusland vorig jaar met 3,6 procent. Naar verwachting komt de reële groei dit jaar uit op 3,2 procent, volgens schattingen van het Internationaal Monetair Fonds. Economen wijzen erop dat een groot deel van de Russische groei wordt gedreven door hoge overheidsuitgaven aan de oorlog, terwijl langetermijnindicatoren van economische gezondheid verslechteren.

De arbeidsproductiviteit daalde bijvoorbeeld met meer dan 3 procent vorig jaar, mede door een voortdurende braindrain onder de beroepsbevolking.

Ook de Russische energiesector, die een belangrijk deel van de totale inkomsten levert, heeft het moeilijk. De olie- en gasinkomsten van Moskou daalden met bijna een kwart in 2023, als gevolg van lagere prijzen en sancties die zich richten op de energiemarkt van het land.

Ondertussen is de inflatie in Rusland hoog. De consumentenprijzen stegen met 8,5 procent op jaarbasis in de week van 17 september, volgens officiële cijfers van het Russische ministerie van Economische Zaken. Het is waarschijnlijk dat prijzen nog sterker stijgen dan deze cijfers suggereren, aldus Åslund.

"De enige sectoren van de Russische economie die groeien, zijn het leger en aanverwante infrastructuur, waarbij staatsbedrijven waarschijnlijk producten tegen opgeblazen prijzen aan de staat verkopen. De rest van de economie is op zijn best vlak aan het bewegen", schrijft Åslund in zijn opiniestuk.

Druk op economie Rusland kan financiering oorlog lastiger maken

Rusland heeft ook moeite om internationale betalingen te doen, sinds het werd afgesloten van het bancaire betalingssysteem SWIFT. Het land heeft een groot deel van zijn Nationaal Welvaartsfonds verbruikt, dat in juni nog ongeveer 56 miljard dollar aan liquide middelen had, volgens gegevens van het Russische ministerie van Financiën.

Hoewel Rusland diverse belastingen heeft verhoogd, zal dit volgens Åslund waarschijnlijk weinig verschil maken voor de financiën van het Kremlin. "Inclusief alle verborgen kosten zal Rusland dit jaar waarschijnlijk zo'n 190 miljard dollar, ofwel 10 procent van het nationaal inkomen, aan de oorlog uitgeven. Dat cijfer vertegenwoordigt vermoedelijk het hoogtepunt, gezien de beperkingen die door westerse financiële sancties worden opgelegd."

In de optiek van de Zweedse econoom kan Rusland zijn oorlogsinspanningen slechts een beperkte tijd volhouden. "Zodra Rusland het begrotingstekort niet meer kan financieren, zal het de overheidsuitgaven moeten verlagen. Van belang daarbij is dat de niet-militaire uitgaven al tot op het bot zijn uitgekleed."

LEES OOK: Een Russisch bedrijf doet aan ruilhandel met Pakistan: kikkererwten en linzen tegen rijst – afrekenen met geld blijkt lastig